Zasady nowoczesnego treningu

Przyglądając się rozmaitym wyczynom sportowym, które podziwiają tłumy publiczności, mimo woli powstaje pytanie: jak ci zawodnicy dochodzą do takiej formy i jak osiągają swoje wyniki? Jest ono tym bardziej na czasie w obliczu tegorocznej Olimpiady letniej, gdzie w walce o laur olimpijski, niejeden dawny rekord świata został wymazany z tabeli.

Pytanie takie bardzo często zadaj młodzież, która chce iść śladami rozmaitych mistrzów sportowych, a nieraz nie wie jak się do tego zabrać i trenując na własną rękę nie dość, że nie dochodzi do żadnych wyników, lecz naraża się na ujemny wpływ sportu w postaci przeforsowania, a nawet poważniejszych uszkodzeń. A przecież trening sportowy i jego zasady są zagadnieniem już dość dokładnie poznanym i opracowanym. Chodzi jedynie o to, ażeby zasady te były należycie przyswojone i przestrzegane. Chwilę wystąpienia sportowca na zawodach poprzedza okres przygotowawczy – trening. Każdy trening niezależnie od specjalności musi być oparty na zasadach fizjologii, tj. zjawisk normalnych dla organizmu człowieka. Nie są więc w treningu dopuszczalne żadne wyskoki, żadne metody heroiczne, jak nadmierne wysiłki podczas ćwiczeń, niewłaściwe odżywianie się, ograniczenie snu, stosowanie w nadmiarze kąpieli parowych, używanie środków podniecających itd.

Trening jest ciężką pracą fizyczną, lecz nigdy nie powinien doprowadzać do nadmiernego zmęczenia i zużywania sił organizmu. Jest to pierwsza kardynalna zasada należytego treningu sportowego. Dlatego też mylne jest mniemanie, iż forsowny trening szybko doprowadzi do szczytowych wyników.

Dobrze przeprowadzony trening powinien być rozplanowany na kilka lat systematycznej pracy. Organizm musi się stopniowo przyzwyczaić do wysiłków. W ten sposób młody zawodnik z roku na rok, powoli uzyskuje coraz to lepsze wyniki, dochodząc wreszcie do szczytowych swoich osiągnięć, które powinien starać się utrzymać przez najdłuższy czas.

Ważną też rzeczą jest właściwy czas rozpoczęcia treningu sportowego. O ile w wieku chłopięcym poleca się wyłączne uprawianie sportów, które rozwijają wszechstronnie organizm i to jedynie w formie zabawowej, o tyle właściwy trening, w ścisłym tego słowa znaczeniu, można rozpocząć mając około 16 lat, przy dobrym zdrowiu i ogólnym rozwoju fizycznym; w przeciwnym razie należy jeszcze zaczekać, aż organizm zmężnieje i nabierze sił. Zwłaszcza przeciwwskazane jest rozpoczęcie wczesnego treningu w takich sportach, które rozwijają organizm jednostronnie, jak piłka nożna, kolarstwo bądź też są zbyt wyczerpujące jak wszelkie wysiłki długotrwałe. Przy nieumiejętnym treningu tych sportów łatwo dochodzi do ujemnego wpływu na młodociany, rosnący organizm. Tak więc jeszcze przed rozpoczęciem treningu sportowego, powinno się dokonać odpowiedniego wyboru sportu, przede wszystkim w zależności od wieku, rozwoju fizycznego i wyrobienia ogólnego.

Jak jednak dojść do dobrego wyniku sportowego, unikając nadmiernego zmęczenia i bez zużywania sił organizmu?

Sposób jest bardzo prosty i ogólnie znany, lecz niestety w zapale treningu i zaślepieniu dążności do wyniku za każdą cenę, bywa on lekceważony i zapominany. Sposób ten jest stary, jak świat, znany wszystkim, którzy uczyli się czytać. Jak wiadomo zaczynamy naukę czytania od zaznajamiania się z poszczególnymi literami, następnie z najprostszymi wyrazami i dopiero po opanowaniu tych elementów, przechodzi się do właściwego czytania.

Podobnie powinniśmy postępować i w treningu sportowym. Trening każdego sportu rozpoczynamy od gruntownego opanowania poszczególnych jego elementów, pojedynczych ruchów, które wchodzą w skład danego sportu. Podobnie jak w nauce czytania, tak i w sporcie, obowiązuje stopniowanie wysiłku. Nie można więc rozpoczynać treningu od ćwiczeń forsownych, lecz stopniowo zwiększać ich natężenie. Zasada ta obowiązuje nie tylko zawodników początkujących, lecz nawet najlepszych, którzy zabierają się do treningu po dłuższej przerwie. W miarę trwania treningu następuje „wyuczenie ruchów“ sportowych. Wykonujemy je sprawniej i dokładniej — odruchowo — tak że to, co na początku treningu sprawiało dużą trudność i męczyło, w późniejszej fazie treningu jest wykonywane sprawnie i łatwo.

W miarę więc ćwiczenia następuje wprawa — opanowanie techniki danego sportu. Wtedy właśnie można stopniowo zwiększyć natężenie treningu bez obawy przeforsowania, a przez to poprawić wynik.

W początkowej fazie treningu odczuwa się zmęczenie mięśni, a nawet bóle. Jest to sygnał ze strony organizmu, że wysiłek był za duży. Należy wtedy odpoczywać tak długo, aż przykre te objawy ustąpią całkowicie i dopiero potem zabrać się do dalszego treningu. Ustąpienie zmęczenia można przyspieszyć przez stosowanie ciepłych kąpieli (parówek) i masażu.